Hội chứng ngưng thở khi ngủ là một bệnh lý đường hô hấp có thể xảy ra ở bất kỳ độ tuổi nào đặc biệt là tuổi trung niên và béo phì.

1.Hội chứng ngưng thở khi ngủ là gì?

Hội chứng ngưng thở khi ngủ là một dạng rối loạn giấc ngủ gây ra tình trạng ngưng thở thường xuyên trong lúc ngủ, với triệu chứng thường gặp là ngủ ngáy và có thể gây ra nhiều biến chứng như mất tập trung, suy giảm hiệu suất công việc, tăng huyết áp, nhồi máu cơ tim, đột quỵ…

2. Phân loại ngưng thở khi ngủ: có 3 dạng

Ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn (OSA): xảy ra khi đường hô hấp trên bị tắc nghẽn nhiều lần trong khi ngủ do các cơ vùng hầu cũng “nghỉ ngơi, thư giãn” trong khi ngủ, do béo phì, amidan lớn …

Ngưng thở khi ngủ trung ương (CSA): xảy ra khi não không gửi tín hiệu cần thiết để thở do tình trạng sức khỏe ảnh hưởng đến cách não kiểm soát đường thở và cơ hô hấp.

Ngưng thở khi ngủ hỗn hợp: bao gồm cả 2 loại trên

3. Yếu tố nguy cơ ngưng thở khi ngủ:

Do giải phẫu: hàm dưới ngắn hoặc tụt, gốc lưỡi hoặc amydal quá phát, đầu tròn và cổ ngắn, chu vi cổ > 43 cm (> 17 inch), thành bên họng và đệm mỡ cạnh họng dày…

Do bệnh lý: đang mắc các bệnh đái tháo đường, tăng huyết áp, trào ngược dạ dày thực quản về đêm, bệnh to đầu chi, suy giáp, suy tim, bệnh mạch máu não, đột quỵ trước đó…

Tiền sử gia đình: 25 đến 40% có thành viên trong gia đình bị ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn.

Các yếu tố nguy cơ khác: tình trạng sau mãn kinh, lão hóa, béo phì, liệt vòm hầu, mất trương lực thần kinh cơ vùng hầu họng, sử dụng rượu hoặc thuốc an thần…

4. Biến chứng của ngưng thở khi ngủ: .

Thiếu oxy về đêm tăng nguy cơ rối loạn nhịp tim, suy tim, nhồi máu cơ tim, gan nhiễm mỡ không do rượu, đái tháo đường, tăng huyết áp, đột quỵ… . buồn ngủ ngày quá mức gây giảm chất lượng cuộc sống, tăng nguy cơ tai nạn giao thông, tai nạn sinh hoạt, thay đổi tính tình hay trầm cảm, giảm ham muốn tình dục…

Suy giảm ý thức

Tăng nguy cơ tử vong ở nam giới độ tuổi trung niên nếu ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn nặng

Tăng biến chứng chu phẫu. Nếu ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn không được phát hiện, có thể gây ngừng thở và ngừng tim.

5. Chẩn đoán ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn (OSA):

Xác định chẩn đoán OSA bằng đo đa ký hô hấp hoặc đo đa ký giấc ngủ

Đa ký hô hấp giúp xác định các sự kiện về hô hấp lúc ngủ như ngưng thở, giảm thở, giảm oxy máu, ngáy, nhịp tim nhanh.

Đa ký giấc ngủ: xác định được các sự kiện về hô hấp nhiều hơn đa ký hô hấp, các sự kiện về sóng não để xác định thời gian thức ngủ, cử động chân, rối loạn tim mạch, tư thế nằm ngủ nào hay giai đoạn ngủ nào bị ngưng thở nhiều…

6. . Điều trị hội chứng ngưng thở khi ngủ:

Điều trị nguyên nhân:

Béo phì: giảm cân

Phẫu thuật nếu ngưng thở khi ngủ do bất thường cấu trúc đường hô hấp. Một số phẫu thuật như: tái tạo vách mũi, giải phẫu xoang, cắt amydal quá phát, chỉnh sửa lưỡi gà, vòm hầu, họng, lưỡi, treo xương móng…

Bệnh thần kinh cơ: điều trị nội thần kinh + điều trị giấc ngủ

b. Điều trị triệu chứng: một số thay đổi hành vi giúp cải thiện hội chứng ngưng thở khi ngủ:

Nằm ngủ nghiêng, tránh rượu bia, các chất kích thích, tránh dùng thuốc an thần, thuốc ngủ, thuốc chống động kinh…

Đeo thiết bị nha khoa – dụng cụ nâng hàm giúp đưa hàm dưới và lưỡi ra phía trước, giữ vòm hầu lên trên như vậy sẽ ngăn sự chẹn đường thở.

Thở máy CPAP: Máy thở CPAP tạo ra dòng khí áp lực dương, liên tục thổi vào đường hô hấp. Áp lực khí giúp nâng đỡ cơ vùng hầu họng, không cho cơ xẹp xuống, vì vậy đường thở luôn được thông thoáng.

7. Phòng ngừa hội chứng ngưng thở khi ngủ:

Thể dục hàng ngày và thường xuyên

Hạn chế bia, rượu, thuốc lá.

Không dùng các chất gây nghiện và thuốc an thần khi không có sự hướng dẫn của bác sĩ.

Phát hiện và điều trị sớm các bệnh: nhược cơ, liệt cơ, to đầu chi, tăng huyết áp, tiểu đường…

Tầm soát và khám bệnh sớm khi có các triệu chứng như: ngáy, thức giấc ban đêm, thở gián đoạn khi ngủ, tiểu đêm, mệt vào hôm sau, đau đầu buổi sáng, buồn ngủ ngày nhiều, giảm trí nhớ…

Hiện nay, Phòng khám đa khoa Ngọc Minh có gói khám sàng lọc, tầm soát ngưng thở, gói khám sàng lọc này sẽ thực hiện các thăm khám lâm sàng và các thăm dò hô hấp khi ngủ nhằm phát hiện các biểu hiện ngừng thở, giảm thở, giảm oxy máu… trong giấc ngủ giúp chẩn đoán và điều trị sớm hội chứng ngưng thở khi ngủ.

Xin liên hệ PKĐK Ngọc Minh: điện thoại 028 62643637 hoặc tổng đài 18008074, website: https://pkdkngocminh.com.vn/ để biết thêm thông tin.

TS.BS Cao Xuân Thục.