Giới thiệu
Thoái hóa khớp là một tình trạng phổ biến ảnh hưởng đến hàng triệu người trên toàn thế giới, đặc biệt là khi họ già đi. Nó có thể gây đau đớn, cứng khớp và sưng đau ở các khớp, khiến các hoạt động hàng ngày trở nên khó khăn hơn. Điều may mắn là với những điều chỉnh lối sống phù hợp, nhiều người bị thoái hóa khớp có thể sống một cuộc sống năng động và thoải mái.
Thoái hóa khớp là gì?
Thoái hóa khớp là một tình trạng ảnh hưởng đến các khớp, vị trí gắn kết giữa hai xương. Theo thời gian, lớp sụn bảo vệ ở đầu xương dần bị mòn đi. Khi lớp sụn này mỏng hoặc khi bị tổn thương (sau chấn thương, phẫu thuật), các đầu xương có thể bắt đầu cọ xát vào nhau, gây ra cảm giác đau đớn, cứng khớp và đôi khi là sưng nề. Sự hao mòn mặt khớp này có thể ảnh hưởng đến bất kỳ khớp nào, nhưng thường gặp nhất ở các khớp chịu lực như đầu gối, hông và cột sống.
Tại sao tôi bị thoái hóa khớp?
Không có một nguyên nhân cụ thể nào đơn phương dẫn đến thoái hóa khớp. Thay vào đó, nó thường phát triển do sự kết hợp của nhiều yếu tố. Những yếu tố đó bao gồm:
Tuổi tác: Khi bạn già đi, các khớp của bạn tự nhiên trải qua sự hao mòn.
Chấn thương khớp: Các chấn thương trước đó, dù đã lành, có thể làm tăng nguy cơ phát triển thoái hóa khớp sau này trong cuộc sống.
Sử dụng khớp lặp đi lặp lại: Lặp lại các chuyển động giống nhau theo thời gian (chẳng hạn như cúi, ngồi xổm hoặc nâng vật nặng) có thể làm căng khớp và dẫn đến thoái hóa khớp.
Béo phì: Mang theo trọng lượng dư thừa gây thêm áp lực lên các khớp chịu lực như đầu gối và hông.
Di truyền: Nếu gia đình bạn có người mắc thoái hóa khớp, bạn có nguy cơ mắc phải cao hơn.
Các bệnh lý kèm theo: Một số bệnh lý, chẳng hạn như tiểu đường hoặc bệnh gout, có thể làm tăng nguy cơ thoái hóa khớp.
Tôi cần điều chỉnh lối sống như thế nào để cải thiện tình trạng đau khớp?
Mặc dù không có cách chữa khỏi hoàn toàn thoái hóa khớp, nhưng có nhiều phương pháp để kiểm soát các triệu chứng và ngăn ngừa tổn thương thêm cho các khớp. Thực hiện một số điều chỉnh lối sống chính có thể cải thiện đáng kể chất lượng cuộc sống của bạn.
4.1 Duy trì cân nặng khỏe mạnh
Một trong những cách hiệu quả nhất để quản lý thoái hóa khớp là duy trì cân nặng khỏe mạnh. Trọng lượng dư thừa tạo thêm áp lực lên các khớp, đặc biệt là đầu gối, hông và lưng dưới. Bằng cách giảm cân, bạn có thể giảm đau khớp và làm chậm sự tiến triển của thoái hóa khớp. Một chế độ ăn uống cân bằng giàu trái cây, rau củ, protein nạc và ngũ cốc nguyên hạt có thể giúp bạn đạt và duy trì cân nặng hợp lý.
4.2 Duy trì hoạt động
Hoạt động thể chất thường xuyên là rất quan trọng đối với những người bị thoái hóa khớp. Tập thể dục giúp củng cố các cơ xung quanh khớp, cải thiện sự ổn định và giảm đau. Các bài tập có tác động nhẹ như đi bộ, bơi lội và đạp xe là những lựa chọn tuyệt vời vì chúng nhẹ nhàng cho các khớp. Các bài tập giãn cơ, như yoga hoặc Pilates, cũng có thể giúp cải thiện sự linh hoạt và giảm cứng khớp.
4.3 Bảo vệ khớp của bạn
Việc bảo vệ khớp khỏi bị hư hại thêm là rất quan trọng. Dưới đây là một số gợi ý:
Sử dụng các thiết bị hỗ trợ nếu cần, chẳng hạn như gậy hoặc nẹp đầu gối, để giảm áp lực lên khớp.
Tư thế đúng và chuẩn để giảm căng thẳng lên các khớp.
Điều chỉnh các hoạt động gây áp lực quá lớn lên khớp. Ví dụ, thay vì nhấc các vật nặng, bạn có thể đẩy hoặc kéo chúng nếu có thể.
4.4 Kiểm soát cơn đau
Việc kiểm soát cơn đau là rất quan trọng để bạn có thể duy trì hoạt động. Dưới đây là một số chiến lược phổ biến:
Liệu pháp nhiệt và lạnh: Áp dụng nhiệt có thể thư giãn các cơ và giảm đau, trong khi túi chườm lạnh có thể giảm viêm và sưng tấy.
Thuốc: Các loại thuốc giảm đau không kê đơn như ibuprofen hoặc acetaminophen có thể hữu ích, nhưng luôn hỏi ý kiến bác sĩ trước khi bắt đầu sử dụng bất kỳ loại thuốc nào.
Vật lý trị liệu: Chuyên gia vật lý trị liệu có thể hướng dẫn bạn các bài tập và kỹ thuật để củng cố cơ bắp, cải thiện sự linh hoạt và giảm đau khớp.
4.5 Nghỉ ngơi khi cần thiết
Mặc dù duy trì hoạt động là quan trọng, nhưng cũng cần phải nghỉ ngơi các khớp khi chúng cảm thấy đặc biệt đau hoặc viêm. Cân bằng hoạt động với các khoảng thời gian nghỉ ngơi để tránh làm việc quá sức cho các khớp.
4.6 Điều chỉnh chế độ ăn uống
Một số nghiên cứu cho thấy rằng một số loại thực phẩm có thể giúp giảm viêm trong cơ thể, điều này có thể có lợi cho những người bị thoái hóa khớp. Hãy cân nhắc thêm những thực phẩm sau vào chế độ ăn uống của bạn:
Axit béo Omega-3 có trong các loại cá như cá hồi và cá thu, vì chúng có thể giảm viêm.
Thực phẩm giàu chất chống oxy hóa như quả mọng, rau lá xanh và các loại hạt cũng có thể có đặc tính chống viêm.
Canxi và vitamin D rất quan trọng cho sức khỏe của xương, vì vậy hãy bao gồm các sản phẩm từ sữa hoặc các sản phẩm thay thế được tăng cường trong chế độ ăn uống của bạn.